พอได้ย้อนนึกเราไม่อยากเชื่อว่า เราในวันนี้จะขอบคุณตัวเองในวัย 25 ปี ที่ได้เข้าสู่ขั้นตอนในการเลิกบุหรี่ด้วยตัวเอง ในวันนี้ที่เหตุการณ์ผ่านมาแล้ว 7 ปี การตัดสินใจนี้ดีที่สุดในชีวิต
บทความนี้ไม่ได้สอนวิธีเลิกบุหรี่ เราคิดว่าสิ่งพวกนั้นสามารถหาได้บนอินเตอร์เน็ต สิ่งที่จะได้กลับไปหลังจากอ่านบทความนี้จบคือ 1. ประสบการณ์จากคนที่ติดบุหรี่ตั้งแต่มัธยม 2. สาเหตุที่หลายคนยังเลิกไม่ได้ และ 3. เหตุการณ์ที่ทำให้เราก้าวข้ามมา
เริ่มสูบได้อย่างไร
จุดเริ่มต้นของการ สูบบุหรี่ ของเราคือการได้ซื้อบุหรี่ซองแรกด้วยตัวเอง หลังจากนั้นเราใช้มันอย่างต่อเนื่อง วันละ 1 ซอง ซองละ 20 มวน ถ้าตัดเวลานอนไปวันนึงเราใช้ชีวิต 16 ชั่วโมง เท่ากับว่าเราสูบบุหรี่ชั่วโมงละ 1.25 มวน เราไม่แน่ใจว่าเมื่อก่อนเราใช้ชีวิตยังไง ถึงสูบชั่วโมงละตัวได้
โชคดีที่ครอบครัวเราเปิดกว้าง อาจจะเพราะพ่อของเราสูบบุหรี่ ท่านเลยไม่สามารถกล่าวคำว่าห้ามได้อย่างเต็มปาก เราสามารถใช้ชีวิตโดยสูบบุหรี่หลังอาหารเย็นพร้อมกับพ่อได้ มีแต่คนรอบข้างที่เตือน เราพูดกับพวกเขาว่า ‘เราไม่มีเหตุผลที่จะต้องเลิกสูบ กว่าเราจะเป็นมะเร็งก็ตั้งอีก 30-40 ปี ตอนนั้นเราจะซื้อปอดเทียมมาใส่’ มาย้อนคิด ช่างเป็นคำตอบที่ ignorant เสียจริง (เพิ่งหาข้อมูลเพิ่ม ปัจจุบันมีการปลูกปอดเที่ยมแล้วจริง ๆ อ่านเพิ่มได้ที่นี่) เราน่าจะเป็นคนนึงที่ไม่ควรเลิกบุหรี่ที่สุด
เริ่มต้นเลิกสูบบุหรี่ และทำไมถึงคิดเลิก
พูดยาก มันเกิดขึ้นง่าย อาจจะง่ายเกินไป เรายังจำวันนั้นได้ดี ตื่นมาเช้าวันนึงบุหรี่เราหมด ขี้เกียจออกไปซื้อ จึงนำบุหรี่ปลอมที่ได้มาจากชายแดนมาสูบ มันเหลืออยู่ครึ่งซอง เราสูบไปได้ครึ่งมวน คาดหวังไว้แล้วว่ารสชาติจะไม่อร่อยเหมือนเคย แต่เรารู้สึกแปลกไป ถามตัวเองว่ากำลังทำอะไรอยู่ ถามตัวเองว่าทำไมต้องทำแบบนี้ วันนี้ยังตอบไม่ได้ ว่าทำไมไม่เกิดขึ้นกับการสูบบุหรี่ปลอมครั้งก่อนหน้า เราสูบจนหมดมวน และเริ่มหาความรู้เรื่องการเลิกบุหรี่บนอินเตอร์เน็ต บุหรี่ปลอมวันนั้นเป็นมวนสุดท้ายของเรา
ทำไมถึงติดบุหรี่
โดยพื้นฐานแล้วสิ่งที่ทำให้ติดบุหรี่คือ
- นิโคติน (Nicotine)
- นิสัย (Habit)
Nicotine กระตุ้นการสร้าง Dopamine ซึ่งทำให้เรามีความสุขจาก Reward Pathway ในสมองของเรา เปรียบเหมือนกับการที่เราไถ feed บน Facebook, Instagram หรือ TikTok ที่ได้ความสุขชั่วคราว แค่ 2 ชั่วโมง ซึ่งเราต้องเติมมัน ใช้ชีวิตโดยขึ้นอยู่กับมัน
หลังจากการหยุดบุหรี่ Nicotine นั้นสามารถอยู่ในร่างการเราได้เพียงแค่ 1-3 วันเท่านั้น หลังจากนั้นร่างการเราจะไม่ต้องการ Nicotine อีก เราอาจจะมีคำถามว่าทำไมบางคนหยุดบุหรี่ไปมากกว่า 3 วันแล้วถึงกลับมาสูบใหม่ ตอบง่ายมากคือเพราะว่า นิสัย
นิสัยกับบุหรี่นั้นน่าสนใจ เราสูบบุหรี่ในหลาย ๆ กริยา เช่น บุหรี่หลังอาหาร ขณะถ่ายหนัก หลังตื่นนอน ก่อนเข้านอน ขณะดื่มกาแฟ ขณะดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือตอนยืนคุยกับเพื่อน พอเราขาดบุหรี่ในกริยาที่เราเคยทำเป็นประจำ จนติดเป็นนิสัย ร่างกายเราปรับตัวไม่ได้ เราจึงอยากสูบบุหรี่
ถ้าจะเลิก จำเป็นต้องเลิก ความสุขชั่วคราว และ นิสัย
ระหว่างเลิกสูบบุหรี่
อาทิตย์แรกระหว่างการเลิกนั้นเป็นไปอย่างเรียบง่าย เราไม่มีอาการโมโหฉุนเฉียว เราใช้หมากฝรั่งนิโคตินที่ชื่อว่า nicomild-2 ผลิตโดย มศว เพื่อทดแทนความอยากนิโคติน แต่เรานอนไม่หลับ ไม่อยากอาหาร และอ่อนเพลีย ซึ่งเป็นผลกระทบจากการที่ร่างการขาดนิโคติน
เข้าอาทิตย์ที่สอง เราเลิกใช้หมากฝรั่งนิโคติน อาการข้างเคียงเริ่มหายไป เราเลยทดสอบตัวเอง โดยไปนั่งเฉย ๆ ในโซนสูบบุหรี่ของผับแห่งหนึ่งย่านเอกมัย เราใช้เวลาในนั้นชั่วโมงกว่า ดูคนสูบบุหรี่ จากนั้นเราก็กลับ เหตุการณ์ครั้งนั้นทำให้เราเกิดความคิดว่า เราเลือกได้ที่จะไม่สูบ
หลังจากนั้นเราเริ่มเข้าสังคมปกติ คนรอบข้างสามารถสูบบุหรี่ใกล้เราได้ สามารถไปยืนในวงบุหรี่ได้ ซึ่งเป็นธรรมดาที่เพื่อน ๆ จะหยิบยื่นบุหรี่ให้เรา สิ่งที่ต่างไปในครั้งนี้คือ เราเลือกได้ที่จะไม่สูบ
ตอนนั้นเราดู MV เพลง Aroused ของ Tom Vek บ่อยมาก เอ็มวีเท่ห์มาก เพลงเพราะมาก ดูแล้วอยากบุหรี่มาก ดูเพื่อให้เกิดความอยาก และข่มความมันไว้ สะใจดี
สิ่งที่เราทำให้เราเลิกได้
ตั้งแต่วันแรกเราใช้ App ที่ชื่อว่า Since I Quit ซึ่งติดตามสถานะว่าเลิกมานานเท่าไหร่แล้ว หลักการทำงานตรงไปตรงมาคือ ใส่วันเริ่ม สูบวันละกี่ตัว จำนวนเงินที่เราใช้จ่ายกับบุหรี่ต่อวัน จากนั้นมันจะคำนวณทุกอย่างมาให้ โดยทุกครั้งที่ผมอยากสูบ ผมจะกลับไปดู App นี้ทุกครั้งเพื่อเป็นเครื่องเตือนใจ (ปัจจุบันคนทำ App นี้คนเขียนเลิก Develop ต่อแล้ว เพราะเขาเขียน App นี้ไว้ในปี 2009 เพื่อให้ตัวเองเลิกบุหรี่ได้ ปัจจุบันมีหลาย App ให้เลือก ลองดูนะครับ)
อีกอย่างที่ช่วยเราได้มากคือ Reddit ห้อง stopsmoking (Reddit คือเว็บบอร์ดที่ครอบคลุมความสนใจทุกอย่าง ตั้งแต่ห้อง meme หักมุม ห้องผู้ชายผมยาวโพสรูปโชว์ผมตัวเอง จนไปถึงห้องการเมือง พูดให้เข้าใจง่ายขึ้นเหมือนเป็น Pantip ของโลก)
สิ่งที่ห้อง stopsmoking มอบให้คือศูนย์รวมคนแปลกหน้า ที่มีความต้องการเลิกบุหรี่จากทั่วมุมโลก 100,000 กว่าคน ทั้งคนที่เล่าประสบการณ์เหมือนที่คุณกำลังอ่านบทความนี้อยู่ ทั้งการยอมรับว่าเลิกแล้วกลับมาสูบใหม่ ทั้งการให้กำลังใจเพื่อให้ลองสู้อีกครั้ง เราคิดว่าสิ่งนี้มันมีพลัง เราไม่ได้สู้คนเดียว หลายคน struggle เหมือนกับเรา มันเป็นแรงพลักให้เราเชื่อว่า เราทำให้เกิดได้จริง
ปัจจุบันในปี 2020
ระยะเวลาที่ผ่านมากว่า 7 ปี เราไม่ปฏิเสธว่า บางครั้งเราสูบนิโคตินเข้าปอด อาจจะโดยบังเอิญหรือด้วยความอยากรู้ว่า Vaping หรือ iQOS มันเป็นอย่างไร หลังจากนั้นเราก็ให้อภัยตัวเอง แล้วก็เลือกที่จะไม่สูบในครั้งหน้า
ตอนนี้เราออกกำลังกายได้นานขึ้น กลิ่นบุหรี่ไม่ติดนิ้วชี้กับนิ้วกลาง ไม่จำเป็นที่ต้องใช้ลูกอมดับกลิ่นปากก่อนจะเข้าประชุม รับรสชาติได้ดีกว่าเดิม และมีเงินไว้ใช้จ่ายกับความสุขได้มากขึ้น
การกระทำวันนั้นเปลี่ยนชีวิตเรา การที่เรามีพลังใจมากพอ ที่สามารถเลือกไม่ทำสิ่งใด สิ่งนั้นเป็นจุดเริ่มให้เราเชื่อในตัวเอง เชื่อในพลังใจของตัวเอง เชื่อว่าเราสามารถทำสิ่งได้ก็ได้ เราสามารถทำในสิ่งที่หลายคนพยายามทำแต่ทำไม่สำเร็จได้ เราคิดว่าเราไม่ได้พูดเกินจริง ว่าการเลิกบุหรี่สร้างตัวเราขึ้นมา
ในช่วงเวลา 6 ปีที่เราเคยติดบุหรี่ เราไม่เคยเริ่มชวนให้ใครเข้าวงจรนี้ ถึงอย่างนั้น เราอาจสร้างนักสูบหน้าใหม่ในทางอ้อม เราอาจเป็นตัวอย่างให้คนอื่นทำตาม เราไม่คิดว่าบทความนี้จะหักล้างสิ่งที่เราทำได้ และเราไม่ได้ตั้งใจบังคับให้คนเลิกบุหรี่หลังจากอ่านบทความนี้ อยากให้คุณตัดสินใจต่อเอง
ถ้าคุณมีความคิด อยากเริ่มการเลิกบุหรี่ หรืออยากลองเลิกอีกครั้ง เราอยากสื่อสารกับคุณว่า มันเป็นการตัดสินใจที่ดีที่สุดของตัวเรา ถ้าเคยทำแล้วไม่สำเร็จ สู้มันใหม่ จนครั้งหน้าที่คุณเลือกได้ ที่จะไม่สูบ
“The whole business of smoking is like wearing tight shoes just to obtain the pleasure you feel when you take them off.”
จากหนังสือ Allen Carr’s Easy Way To Stop Smoking
สุดท้าย ฝากวีดีโอข้างล่างจาก Shia Lebeouf ลองดูครับ ทรงพลัง (แนะนำให้เบาเสียงซัก 2-3 ขีด ก่อนกดเล่น)
บทความนี้ในปี 2013 อ่านได้ที่: 181 วันกับการเลิกบุหรี่ ไม่ขอกำลังใจ แต่มาให้กำลังใจ
บทสัมภาษณ์สำหรับ สสส. ในปี 2016 อ่านได้ที่: สัมภาษณ์พิเศษ คุณเต้ย เลิกบุหรี่แบบลาขาด ด้วย Application
